به نقل از «قدس آنلاین»

چه بر سر مجروحان کربلا آمد؟ / قصه زندگی ۷ بازمانده غیرهاشمی واقعه عاشورا

تاریخ انتشار: ۲ مرداد ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۸۳۰۶۶۰۱

معمولاً در شبِ شام غریبان است که ماجرای اسارت به‌طور مستقل موضوع منابر خطیبان و ذکر ذاکران اهل‌بیت(ع) می‌شود. در این شب به‌واسطه فرصتی که وجود دارد و بنا بر اولویت، بیشتر از روحیه سلحشوری امام سجاد(ع) و حضرت زینب(س) و خطبه‌های کوبنده ایشان در برابر ابن‌زیاد و یزید سخن به میان می‌آید و طبیعی است فرصتی برای ذکر برخی جزئیات همچون تعداد اسرا یا سرنوشت مجروحان واقعه کربلا نباشد.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

هر چند درباره اسیران و بازماندگان واقعه کربلا به دلیل اختلاف در گزارش‌ها نمی‌توان به آمار دقیقی رسید، اما پژوهش‌ها اطلاعات قابل اعتنایی در این خصوص ارائه می‌دهند.

مرحوم آیت‌الله محمدی ری‌شهری در هشتمین جلد از ۱۴ جلد «دانشنامه امام حسین(ع) بر پایه قرآن، حدیث و تاریخ» در ذیل بخشی با عنوان «سخنی درباره اسیران و بازماندگان واقعه کربلا» پس از ذکر اسامی و تعداد اسیران مرد و زن بنی‌هاشم، به ذکر نام‌ها و سرنوشت هفت تن از بازماندگان غیربنی‌هاشمی کربلا پرداخته است.

براساس این پژوهش، یکی از این افراد « مُرَقّع بن ثُمامه اسدی» است که بر پایه گزارشی، در کربلا مجروح شد و در کوفه از دنیا رفت و مطابق برخی گزارش‌های دیگر به «زاره» یا «ربذه» تبعید شد و تا هلاکت یزید آنجا بود و پس از گریختن ابن‌زیاد به شام، به کوفه رفت.

«سوّار بن عُمَیر جابری» از دیگر مجروحان و اسراست که ۶ماه پس از واقعه کربلا، بر اثر جراحت‌هایی که برداشته بود، به شهادت رسید. در «زیارت ناحیه مقدسه» آمده است: السَّلامُ عَلَی الجَریحِ المَأسورِ سَوّارِ بنِ أبی حِمَیرٍ الفَهمِیِّ الهَمدانِیِّ؛ درود بر زخمیِ اسیر، سوّار بن ابی‌حِمیَر فَهْمی هَمْدانی!

«عمرو بن عبدالله جُندَعی» نیز از مجروحان واقعه کربلاست که یک سال پس از آن به شهادت رسید. در «زیارت ناحیه مقدسه» از وی چنین یاد شده است: السَّلامُ عَلَی المُرتَثِّ مَعَهُ عَمرِو بنِ عَبدِ الله ِ الجَندَعِیِّ؛ درود بر مجروحِ کم جان، عمرو بن عبدالله جُندَعی!

«عُقْبه بن سَمعان» از بازماندگان کربلاست که غلام رباب، همسر امام حسین(ع) بوده است. شیخ طوسی او را در زمره یاران امام(ع) آورده است. او در تمام مسیر، همراه امام(ع) بوده و از راویان مشهور واقعه کربلاست که پس از واقعه کربلا دستگیر و بازجویی شد و وقتی گفت «من برده‌ام» او را رها کردند. در زیارت رجبیه آمده است: السلام علی عقبه بن سمعان.

شاید بتوان عجیب‌ترینِ قصه زندگی میان بازماندگان کربلا را متعلق به «ضحّاک بن عبدالله مشرقی» دانست. او که همراهیِ خود با امام(ع) را مشروط به مفید بودن کرده بود، پس از آنکه مشخص شد سرنوشت، چیزی جز شهادت نیست، این موضوع را با امام(ع) در میان گذاشت و امام هم موافقت فرمود اگر می‌تواند، خود را از حلقه محاصره دشمن خارج کند. بدین سان، وی فرار را بر همراهی با امام(ع) و شهادت برگزید.

نامِ «مسلم بن رباح» غلام علی بن ابیطالب(ع) و منشی ایشان نیز در گزارش‌های تاریخی به عنوان یکی از بازماندگان واقعه کربلا به چشم می‌خورد. آن‌طور که در «دانشنامه امام حسین(ع)، بر پایه قرآن، حدیث و تاریخ» ذکر شده وی از آزادشدگان به دست امام(ع) بوده است. او همچنین غلامِ حسین(ع) نیز بوده است. بر پایه برخی از گزارش‌ها، وی روز عاشورا در کنار امام (ع) بوده ولی احتمالاً به دلیل برده بودن، در امان مانده است.

«غلام عبدالرحمان بن عبد ربّه انصاری» از دیگر چهره‌هایی است که نامش به عنوان بازمانده کربلا ذکر شده است. او روایتگر ماجرای تنویرِ امام(ع) و برخی یارانش و نیز شوخی کردن یاران امام(ع) با یکدیگر در صبح عاشوراست و برخی از وقایع نبرد و سرنوشت خود را نیز چنین بیان می‌کند: سپس حسین(ع) بر اسبش سوار شد و قرآنی خواست. آن را گرفت و در مقابل خود گذاشت. آن‌گاه یارانش در برابر او نبرد شدیدی کردند. من نیز هنگامی که دیدم آن‌ها بر زمین افتاده‌اند، خودم را رها ساختم و از آن‌ها جدا شدم.

منبع: قدس آنلاین

کلیدواژه: واقعه کربلا گزارش ها بر پایه امام ع حسین ع

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.qudsonline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «قدس آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۸۳۰۶۶۰۱ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

معلمی که امام خمینی(ره) خطبه عقدش را خواند

ایسنا/همدان «امام خمینی(ره) از طرف من و آیت‌الله علم‌الهدی از طرف همسرم وکیل شدند و خطبه عقد جاری شد. بعد از عقد دست امام را بوسیدیم و ایشان توصیه و تکرار کردند «با هم بسازید؛ همدیگر را بسازید؛ زندگی را بسازید» و ما نیز این را سرلوحه زندگی خود قرار دادیم و زندگی مشترک خود را با این جمله آغاز و تمام کردیم.»

دکتر سیدمرتضی هزاوه‌ای، عضو هیأت علمی گروه علوم سیاسی و یکی از پژوهشگران و اساتید مطرح دانشگاه بوعلی‌سینا در سال ۱۳۴۰ در خانواده‌ای مذهبی و روحانی در شهر همدان متولد شد.

او تحصیلات ابتدایی خود را در مدرسه علمی همدان گذراند و دوران دبیرستان را در دبیرستان امام خمینی(ره) همدان سپری کرد. رشته علوم سیاسی را تا مقطع کارشناسی‌ارشد در دانشگاه امام صادق(ع) تحصیل کرد و پس از آن در جبهه‌های جنگ تحمیلی حضور یافت.

دکتر هزاوه‌ای توانست بورسیه تحصیل در یکی از دانشگاه‌های انگلیس را کسب کند اما به دلایل شخصی تمایلی به ادامه تحصیل در خارج از کشور را نداشت بنابراین در آزمون دکتری دانشگاه امام صادق(ع) پذیرفته شد.  

در دوران فعالیت علمی مرحوم هزاوه‌ای در دانشگاه بوعلی‌سینا بیش از ۱۰ها مقاله علمی و کتاب از او منتشر شده است. او پس از سال‌ها تدریس در دانشگاه بوعلی‌سینا در سال ۹۲ با بیماری مواجه شد و در اردیبهشت سال ۹۹ به علت بیماری درگذشت.

همزمان با فرارسیدن چهارمین سالگرد درگذشت دکتر سیدمرتضی هزاوه‌ای، استاد علوم سیاسی دانشگاه بوعلی‌سینا ایسنا با همسر مرحوم دکتر هزاوه‌ای که از اساتید بنام همدان بود، به گفت‌وگو پرداخت.

اهدای ۶۰۰۰ جلد  کتاب به دانشگاه و حوزه علمیه

همسر دکتر هزاوه‌ای با تأکید بر اینکه همسرم بسیار اهل مطالعه بود، گفت: مرحوم هزاوه‌ای در وصیت‌نامه خود توصیه کرده بود کتاب‌هایم را به حوزه و دانشگاه اهداء کنید که پس از فوتش ۶۰۰۰ جلد کتاب نفیس به دانشگاه بوعلی‌سینا و حوزه علمیه اهداء کردیم.

سرور سادات جوادی‌نیک در گفت‌وگو با ایسنا، یکی از ویژگی‌های خاص مرحوم هزاوه‌ای را تلاوت قرآن با تدبر دانست و اظهار کرد: مرحوم هزاوه‌ای روزی یک جزء قرآن را تلاوت می‌کرد و حتی در شرایط سخت و بیماری در حالت خوابیده هم قرآن می‌خواند.

وی با اشاره به اینکه همسرم مرکزیت صله رحم در اقوام بود، تصریح کرد: مرحوم هزاوه‌ای بسیار مهربان بود و به خانواده و پدر و مادر اهمیت می‌داد. به پدر و مادر خود و بنده بسیار احترام می‌گذاشت و به کارهای آنها رسیدگی می‌کرد.

همسر مرحوم هزاوه‌ای با بیان اینکه دی‌ماه سال ۱۳۶۵ توسط امام خمینی(ره) عقد شدیم، از جریان عقدشان توسط امام خمینی(ره) گفت: مرحوم هزاوه‌ای قبل از عقد به بنده گفت قرار است امام خمینی(ره) ما را عقد کنند و به کسی در این‌باره چیزی نگو. نکته جالبی که در این زمینه وجود داشت این بود که خواهرم در خواب برادر شهیدمان را می‌بیند که او نیز می‌گوید از امام وقت گرفتیم و قرار است «سرور» را امام عقد کند.

وی ادامه داد: وقتی خواهرم موضوع خوابش را برای مادرم تعریف می‌کند مادرم با تعجب می‌گوید ما هنوز درباره عقد صحبت نکرده‌ایم! که مرحوم هزاوه‌ای با مادرم تماس می‌گیرد و می‌گوید قرار است امام ما را عقد کند.

جوادی‌نیک با تأکید بر اینکه برای عقد در محضر امام به اتفاق پدر و مادرم و پدر و مادر همسرم به تهران رفتیم و به حضور امام خمینی(ره) رسیدیم، اظهار کرد: مراسم عقد ما ساده و مختصر برگزار شد اما به نظرم با شکوه‌ترین عقد بود.

وی با اشاره به حضور آیت‌الله علم‌الهدی در زمان عقدش با مرحوم هزاوه‌ای خاطرنشان کرد: آقای علم‌الهدی در زمان عقد ما نیز حضور داشت و با اشاره به بنده به حضرت امام گفتند ایشان خواهر شهید هستند و امام نیز فرمودند اینها خانواده شهید هستند. سپس امام خمینی(ره) از طرف من و آیت‌الله علم‌الهدی از طرف همسرم وکیل شدند و خطبه عقد جاری شد. بعد از عقد دست امام را بوسیدیم و ایشان توصیه و تکرار کردند «با هم بسازید؛ همدیگر را بسازید؛ زندگی را بسازید» و ما نیز این را سرلوحه زندگی خود قرار دادیم و زندگی مشترک خود را با این جمله آغاز و تمام کردیم.

جوادی‌نیک یادآور شد: اول دی‌ماه سال ۱۳۶۵ عقد کردیم و به علت شرایط جنگ در سال ۶۷ ازدواج مختصری برگزار شد. حاصل ازدواج ما دو فرزند دختر است که دختر بزرگمان در سال ۱۳۷۰ به دنیا آمد و هم‌اکنون دانشجوی دکتری رشته برق دانشگاه علم و صنعت است و دختر دومم در سال ۱۳۷۹ متولد شد که وی نیز در رشته مشاوره در دانشگاه تهران مشغول تحصیل است.

همسر دکتر هزاوه‌ای با اشاره به پذیرش دکتر هزاوه‌ای در یکی از دانشگاه‌های انگلیس، افزود: بعد از ازدواج و زمانی‌ که فرزند اولمان به دنیا آمده بود، همسرم در خارج از کشور پذیرفته شد اما گفت صلاح نمی‌دانم به خارج از کشور برویم، شاید در تربیت فرزندمان تأثیر داشته باشد.

وی با بیان اینکه مرحوم هزاوه‌ای همواره به دانشجویان خود کمک می‌کرد، گفت: برای دانشجویان ارشدی که مشکل مالی داشتند، قانونی گذاشته بود که بتواند به صورت غیرمستقیم به آنها کمک کند. براساس این قانون هر کدام از دانشجویان مقطع ارشد که بتوانند دفاع کنند کمک‌هزینه دریافت می‌کرد، در واقع مرحوم هزاوه‌ای با این روش به همه دانشجویانش حتی دانشجویی که از نظر مالی هم نیازمند نبود به یک دید نگاه می‌کرد تا دانشجوی نیازمند احساس حقارت نکند.

جوادی‌نیک با تأکید بر اینکه مرحوم هزاوه‌ای به مسأله حج و خمس اهمیت زیادی قائل بود، تصریح کرد: مرحوم هزاوه‌ای فردی ولایت‌مدار بود و خط قرمزش مقام معظم رهبری بود. او در تمام راهپیمایی‌ها شرکت می‌کرد و در ایام دهه محرم در هیات سخنرانی می‌کرد و هزینه‌ای دریافت نمی‌کرد.

همسر دکتر هزاوه‌ای با بیان اینکه بیماری مرحوم هزاوه‌ای در سال ۹۲ شروع شد، مطرح کرد: از سال ۹۲ تحت شیمی‌درمانی، پرتودرمانی و جراحی بود و این مراحل را با صبوری طی می‌کرد و صحیفه سجادیه قرائت می‌کرد و همیشه شاکر بود.

وی با اشاره به اینکه مرحوم هزاوه‌ای همیشه آماده رفتن بود، یادآور شد: همسرم به افطار دادن در ماه رمضان بسیار اهمیت می‌داد. قبل از فوتش آخرین افطاری را به روزه‌داران داد.

جوادی‌نیک با بیان اینکه دکتر هزاوه‌ای در ۱۱ اردیبهشت سال ۹۹ مصادف با نخستین شب جمعه ماه مبارک رمضان به دیار باقی شتافت، اظهار کرد: زندگی خوب و مفیدی داشتیم و خوشحالم که با یک «مرد» زندگی کردم و هیچ وقت از دستش ناراحت نشدم.

معلمی دکتر هزاوه‌ای صرفاً معلمی در کلاس درس نبود

رئیس سازمان بسیج اساتید استان همدان نیز با بیان اینکه مرحوم هزاوه‌ای یکی از اساتید خوب دانشگاه بود، گفت: معلمی دکتر هزاوه‌ای صرفاً معلمی در کلاس درس نبود بلکه در بُعد تربیتی هم بسیار تأثیرگذار بود.

دکتر حسن رحیمی‌روشن در گفت‌وگو با ایسنا، تصریح کرد: بنده از سال ۱۳۸۳ دکتر هزاوه‌ای را می‌شناختم و در جلسات مختلف فرهنگی، سیاسی و اجتماعی با وی ارتباط داشتم.

وی با بیان اینکه زمانی که بنده به دانشگاه بوعلی‌سینا منتقل شدم مرحوم هزاوه‌ای معاونت دانشجویی و فرهنگی دانشگاه را برعهده داشت، افزود: بیشتر عمر علمی مرحوم دکتر هزاوه‌ای همراه با کارهای اجرایی گذشت.

رحیمی‌روشن با اشاره به اینکه کارها و پایان‌نامه‌های مشترک زیادی با دکتر هزاوه‌ای داشتم، اظهار کرد: مرحوم هزاوه‌ای حدود چهار سال مدیرگروه علوم سیاسی دانشگاه بود و کتاب‌ها و مقالات زیادی تألیف کرد.

رئیس سازمان بسیج اساتید استان همدان با بیان اینکه بیش از ۱۰ تا ۱۵ مقاله همایشی و پژوهشی از دکتر هزاوه‌ای منتشر شده است، خاطرنشان کرد: در دو سه سال آخر حیات خود به رتبه دانشیاری رسید و فعالیت‌های علمی و پژوهشی زیادی داشت.

وی ریاست دانشگاه پیام‌نور همدان و ریاست دانشگاه پیام‌نور کبودراهنگ را از مسئولیت‌های دکتر هزاوه‌ای دانست و گفت: یکی از خاطرات بنده با مرحوم هزاوه‌ای که بُعد معنوی داشت و برای بنده یک الگو شد، این بود که دکتر هزاوه‌ای برای بنده تعریف کرد هر شب جمعه برای مرحوم پدرش سوره یاسین قرائت می‌کند و این موضوع برای بنده هم یک الگو شد.

انتهای پیام